trenda Napomena: Kako bi se razlikovali rezultati postignuti u benchmarking kampanjama sprovedenim u 2017. i 2018. godini, korišćene su različite nijanse boja. Boja svetlije nijanse predstavlja rezultate benchmarking kampanje iz 2017. godine, a tamnije nijanse benchmarking kampanje iz 2018. godine. Primer je dat na Slici 1.
Sl. 1. Nijanse koje označavaju rezultate po godinama
Sl. 2. Poređenje konačnih rezultata
Telenor je imao najbolji ukupni rezultat u benchmarking kampanji sprovedenoj 2018. godine, najviše zahvaljujući unapređenju kvaliteta govorne usluge. Telekom Srbija je postigao najveći napredak u poređenju sa rezultatima iz 2017. godine, zbog značajnog unapređenja kvaliteta usluga prenosa podataka. Vip mobile je ostvario neznatno manji ukupni rezultat u odnosu na 2017. godinu, usled slabijih performansi na putevima.
Analiza trenda rezultata za kvalitet govorne usluge i usluge prenosa podataka prikazana je na Slici 3 i Slici 4, respektivno. Napomena: Konačni rezultat je zbir rezultata ostvarenih za govornu uslugu i usluge prenosa podataka.
Sl. 3.Poređenje konačnih rezultata za govornu uslugu
Svi operatori su unapredili kvalitet govorne usluge u odnosu na 2017. godinu. Telenor je ostvario najbolji rezultat u svim kategorijama. Telekom Srbija je ostvario najveći napredak u svim kategorijama.
Sl. 4.Poređenje konačnih rezultata za usluge prenosa podataka
Telekom Srbija je jedini operator koji je unapredio kvalitet usluga prenosa podataka u odnosu na 2017. godinu. Telenor i Vip mobile su ostvarili neznatno slabiji rezultat u odnosu na 2017. godinu, uglavnom zbog lošijih performansi na putevima.
Analiza trenda ostvarenih rezultata u kategorijama Veliki gradovi, Mali gradovi i Putevi prikazana je na Slikama 5, 6 i 7, respektivno. Napomena: Konačni rezultat je zbir ostvarenih rezultata u Velikim gradovima, Malim gradovima i na Putevima.
Sl. 5.Poređenje konačnih rezultata u Velikim gradovima
Svi mobilni operatori su unapredili kvalitet usluga u velikim gradovima. Telenor je ostvario najbolji rezultat zahvaljujući unapređenju većine parametara kvaliteta (KPI) usluga prenosa podataka. Najveći napredak je vidljiv u Telekom Srbija mreži, sa mnogo boljim kvalitetom govorne usluge u odnosu na prethodnu benchmarking kampanju sprovedenu 2017. godine.
Sl. 6.Poređenje konačnih rezultata u Malim gradovima
Svi operatori su unapredili kvalitet usluga u malim gradovima. Telenor je ostvario najbolji rezultat, zbog boljeg kvaliteta govorne usluge u odnosu na konkurenciju. Telekom Srbija je pokazao najveći napredak, sa većom vrednošću svih parametera kvaliteta (KPI) za sve sprovedene testove.
Sl. 7.Poređenje konačnih rezultata na putevima
Telekom Srbija je jedini operator koji je unapredio kvalitet usluga na putevima u odnosu na 2017. godinu. Napredak je ostvaren za većinu parametara kvaliteta (KPI). I pored slabijeg rezultata u odnosu na prethodnu kampanju, Telenor je u 2018. godini ostvario najbolji rezultat na putevima, zahvaljući boljem kvalitetu usluga prenosa podataka u odnosu na konkurenciju.
Govor
Sl. 8.Rezultati testiranja govorne usluge – parametri kvaliteta (KPI)
Procenat uspešno realizovanih poziva: Telekom Srbija i Telenor su povećali procenat uspešno realizovanih poziva u gradovima za oko 3%, za njima sledi Vip mobile koji je ostvario sličan rezultat kao 2017. godine. Svi operatori su neznatno unapredili svoje performanse na putevima.
Prosečno vreme uspostave veze: Najprimetnija razlika u rezultatima, u odnosu na 2017. godinu, prisutna je kod Telekoma Srbija, koji je značajno unapredio prosečno vreme uspostave veze. Telekom Srbija je nadmašio konkurenciju u svim kategorijama. Druga dva operatora su u svim kategorijama imala rezultate na nivou iz 2017. godine.
Prosečan MOS: Rezultati za prosečan MOS su unapređeni za 0,2-0,3 u odnosu na 2017. godinu kod svih operatora, u svim kategorijama.
MOS < 2.3 [%]: Broj loših odbiraka sa vrednostima MOS ispod 2,3 je značajno unapređen u velikim gradovima u Telenor i Vip mobile mrežama. U malim gradovima, svi operatori su ostvarili bolje rezultate za oko 2-3% u odnosu na 2017. godinu. Na putevima, Telekom Srbija je unapredio rezultate za 2%, slično kao i Vip mobile. Telenor je neznatno popravio svoje performanse iz 2017. godine.
FDTT HTTP DL
Sl. 9.Rezultati testiranja usluge FDTT HTTP prenosa podataka (DL 400MB)
Procenat uspešno realizovanih sesija pruža informaciju o pouzdanosti internet konekcije koju mobilni operator pruža svojim korisnicima. Tokom benchmarking kampanje iz 2017.godine, svi operatori su ostvarili odličan rezultat (>99%) u velikim i malim gradovima. I tokom benchmarking kampanje u 2018. godini, održan je nivo kvaliteta usluga u velikim i malim gradovima, dok je na putevima kvalitet neznatno unapređen.
Prosečna brzina prenosa podataka je unapređena kod svih operatora u odnosu na 2017. godinu, i to za 5-6 Mb/s u velikim gradovima, a za 7-10 Mb/s u malim gradovima. Telekom Srbija je unapredio svoj rezultat na putevima za 3 Mb/s, a Vip mobile za 6 Mb/s. Telenor je ostvario slabiji rezultat u odnosu na 2017. godinu za 2Mb/s. Rezultati ostvareni tokom 2018. godine omogućavaju korisnicima da nesmetano koriste čak i zahtevne servise, poput video streaming-a.
Procenat odbiraka sa prosečnom brzinom prenosa podataka ispod 4Mb/s je metrika kojom se kvantifikuje procenat mernih odbiraka koji ne ispunjavaju minimalne kriterijume za zadovoljstvo korisnika. Ukoliko je prosečna brzina prenosa podataka ispod 4 Mb/s, korisnici mogu da se susretnu sa problemima kada koriste zahtevne servise poput video streaming-a, ili preuzimanja velike količine podataka sa mreže. U poređenju sa 2017. godinom, Telekom Srbija je postigao napredak u svim kategorijama. Vip mobile je unapredio svoje rezultate u velikim gradovima, dok je u malim gradovima i na putevima bolje rezultate postigao 2017. godine. Telenor je ostvario slabije rezultate u svim kategorijama u odnosu na 2017. godinu. I pored ove činjenice, svi operatori su imali zadovoljavajući broj odbiraka sa prosečnom brzinom prenosa podataka većom od 4 Mb/s. Na putevima, Vip mobile je imao preko 96% takvih odbiraka, što je ujedno predstavljalo i najbolji rezultat među svim operatorima.
FDTT HTTP UL
Sl. 10.Rezultati testiranja usluge FDTT HTTP prenosa podataka (UL 400MB)
Procenat uspešno realizovanih sesija daje informaciju o pouzdanosti internet konekcije koju mobilni operator pruža svojim korisnicima. Svi operatori su demonstrirali odličan procenat uspešno realizovanih sesija, kao i 2017.godine. Telenor je imao neznatno bolje rezultate u odnosu na konkurenciju, ali je ta razlika neprimetna za korisnike.
Prosečna brzina prenosa podataka izmerena tokom benchmarking kampanje 2018. godine, je kod Telekoma Srbija bila veća, u velikim i malim gradovima, za 6 Mb/s u odnosu na 2017. godinu. Kod Telenora su rezultati unapređeni za 4 Mb/s (veliki gradovi) i 2 Mb/s (mali gradovi). Vip mobile je održao nivo od prošle godine, uz neznatno slabije rezultate u velikim gradovima (za 1 Mb/s) i poboljšane, za male gradove (za 1 Mb/s). Na putevima, svi operatori su ostvarili slične rezultate, sa najvećom prosečnom brzinom ostvarenom u Vip mobile mreži.
Procenat odbiraka sa prosečnom brzinom prenosa podataka ispod 2Mb/s je metrika kojom se kvantifikuje procenat mernih odbiraka koji ne ispunjavaju minimalne kriterijume za zadovoljstvo korisnika. Ukoliko je prosečna brzina prenosa podataka ispod 2 Mb/s, korisnici mogu da se susretnu sa problemima kada koriste zahtevne servise poput video streaming-a, društvenih mreža, upload-a velike količine podataka i sl. Telenor i Vip mobile su pokazali trend povećanja procenta odbiraka sa prosečnom brzinom prenosa podataka manjom od 2 Mb/s. Sa druge strane, Telekom Srbija je imao značajno smanjenje tog procenta – 6% u velikim gradovima, 7% u malim gradovima i 17% na putevima. I pored ovih tendencija, Telenor i Vip mobile su imali prednost u odnosu na Telekom Srbija. Dok su performanse kod svih operatora na zadovoljavajućem nivou u velikim i malim gradovima, performanse na putevima mogu dovesti do nezadovoljavajućeg nivoa kvaliteta usluga i trebalo bi ih unaprediti.
HTTP Transfer DL
Sl.11. Testiranje usluge HTTP prenosa podataka (DL 3MB)
Procenat uspešno realizovanih sesija daje informaciju o pouzdanosti internet konekcije koju mobilni operator pruža svojim korisnicima. Performanse svih operatora su ostale na odličnom nivou, kao i 2017. godine. Razlike među operatorima su neznatne i korisnici ih ne primećuju.
Prosečno vreme trajanja sesije i prosečna brzina prenosa podataka su komplementarne metrike koje bi trebalo analizirati zajedno, jer daju indikaciju o fleksibilnosti mreže u pružanju trenutne brzine prenosa podataka. Tokom ovih testova, procenjuje se efikasnost mehanizama TCP proxy-ja zajedno sa perfomansama radio mreže. U poređenju sa 2017. godinom, svi operatori su imali bolje performanse. Kod Telenora je prosečno vreme trajanja sesije unapređeno za 0,2-0,4 sekunde, a kod Telekom Srbija i Vip mobile za 0,4-1,15 sekundi. Vip mobile je imao nakraće prosečno vreme trajanja sesije, dok je Telekom Srbija imao najveću prosečnu brzinu prenosa podataka. To navodi na zaključak da je Vip mobile imao veliku efikasnost korišćenih platformi na TCP nivou, jer prosečno vreme trajanja sesije ukazuje na prenos podataka, kao i na uspostavljanje i terminaciju TCP konekcije. Prilikom download-a više fajlova male veličine, najbolje performanse bi ostvarili korisnici Vip mobile mreže.
Procenat odbiraka sa prosečnom brzinom prenosa podataka ispod 4 Mb/s je metrika kojom se kvantifikuje procenat mernih odbiraka koji ne ispunjavaju minimalne kriterijume za zadovoljstvo korisnika. Tokom benchmarking kampanje 2018. godine, Telekom Srbija je pokazao znatan napredak u svim kategorijama, Telenor je degradirao performanse u gradovima i unapredio ih na putevima. Vip mobile je popravio rezultate u velikim gradovima, a degradirao je u malim gradovima i na putevima. Kao zaključak, Vip mobile korisnici imaju najbolju percepciju kvaliteta servisa u svakoj kategoriji, dok Telenor (kao i 2017. godine) ima najviše prostora za napredak, naročito na putevima. p>
HTTP Transfer UL
Sl. 12.Rezultati testiranja usluge HTTP prenosa podataka (UL 1MB)
Procenat uspešno realizovanih sesija daje informaciju o pouzdanosti internet konekcije koju mobilni operator pruža svojim korisnicima. Svi operatori su ostvarili odlične rezultate u velikim i malim gradovima. Putevi su ostali najveći izazov za uplink prenos podataka, jer su mobilni terminali ograničeni predajnom snagom i udaljenošću bazne stanice. Telenor je imao najbolji rezultat na putevima, sa malim unapređenjem u odnosu na 2017. godinu. Vip mobile je, i pored unapređenja od 1,6%, ostao na drugom mestu. Telekom Srbija je imao najveći napredak u odnosu na 2017. godinu (2,5%). Postignuti rezultati na putevima ukazuju na jasno postojanje ograničenja konekcije na internet mrežu, što korisnici mogu lako da primete. Stoga, u ovoj kategoriji su neophodna unapređenja u mrežama svih operatora.
Prosečno vreme trajanja sesije i prosečna brzina prenosa podataka su komplementarne metrike koje bi trebalo analizirati zajedno, jer daju indikaciju o fleksibilnosti mreže u pružanju trenutne brzine prenosa podataka. Tokom ovih testova, procenjuje se efikasnost mehanizama TCP proxy-ja zajedno sa perfomansama radio mreže. U poređenju sa 2017. godinom, svi operatori su imali bolje performanse. Najveći napredak je vidljiv u mreži Telekoma Srbija, koji je imao najkraće prosečno vreme trajanja sesije, neznatno bolje nego u Vip mobile mreži.
Procenat odbiraka sa prosečnom brzinom prenosa podataka ispod 2 Mb/s je metrika kojom se kvantifikuje procenat mernih odbiraka koji ne ispunjavaju minimalne kriterijume za zadovoljstvo korisnika. Tokom benchmarking kampanje 2017. godine, Telenor je imao najmanji procenat takvih odbiraka u gradovima, a Vip mobile na putevima. Tokom ovogodišnje kampanje, najmanji procenat takvih odbiraka u velikim gradovima imao je Telekom Srbija, a u malim gradovima i na putevima Telenor. Ukupne razlike između operatora su manje nego što su bile u kampanji 2017. godine. Putevi su i dalje kategorija sa preko 10% loših odbiraka, što ima uticaj na percepciju korisnika o kvalitetu usluge (npr. upload fajlova male veličine se prolongira, pogoršan je kvalitet video poziva i sl.)
Browsing
Sl. 13. Rezultati testiranja browsing servisa
Procenat uspešno realizovanih sesija browsing live stranice najpribližnije reflektuje percepciju kvaliteta korisnika web browsing servisa. Tokom benchmarking kampanje 2018. godine, svi operatori su imali skoro identične performanse u velikim i malim gradovima, sa razlikama koje korisnik ne može da primeti. Na putevima, Telenor je imao najbolje rezultate, potom slede Vip mobile i Telekom Srbija. Iako ni te razlike nisu velike, ipak na putevima korisnici mogu da primete razliku u kvalitetu usluge. Razlike u rezultatima između 2018. i 2017. godine nisu samo posledica perfomansi mreža operatora, već su posledica i promene sadržaja i strukture live stranica.
Prosečno vreme trajanja sesije se razlikuje u kampanjama 2018. i 2017. godine zbog unapređenja mreža, kao i zbog promene sadržaja i strukture live stranice. Svi operatori su imali performanse na sličnom nivou, s tim da je Telekom Srbija imao najbolje rezultate u svim kategorijama.
Procenat uspešno realizovanih sesija browsing referentne stranice tokom ovogodišnje kampanje je unapređen u Telekom Srbija mreži, a degradiran u Telenor i Vip mobile mrežama. Iz korisničkog ugla, razlike je teško primetiti u velikim i malim gradovima. Na putevima, korisnici Telekom Srbija i Vip mobile mreža mogu primetiti slabiji kvalitet usluge u odnosu na korisnike Telenor mreže.
Prosečno vreme trajanja sesije browsing referentne stranice je unapređeno kod svih operatora. Najveće unapređenje je u mreži Vip mobile (1,2 sekunde za velike gradove, 0,64 sekunde za male gradove i 0,68 sekundi na putevima). Razlike u gradovima su neprimetne za korisnike ove usluge. Na putevima, razlike su značajne, pa korisnici Telenor mreže imaju degradiran kvalitet usluge u odnosu na korisnike konkurentskih mreža.
YouTube
Sl. 14. Rezultati testiranja YouTube video servisa
Procenat uspešno realizovanih sesija je smanjen u gradovima za oko 3% kod svih operatora. Razlike među operatorima nisu prisutne u tolikoj meri da bi korisnici mogli da ih prepoznaju. Na putevima, rezultati su ostali na sličnom nivou, pri čemu je Telenor imao najbolje rezultate. Na putevima, korisnici mogu da primete razlike u perofrmansama mobilnih mreža, prilikom korišćenja YouTube video servisa.
Procenat neprekinutih videa je unapređen kod svih operatora tokom ovogodišnje kampanje. U velikim gradovima, Vip mobile je imao napredak od 3,28%, čime je zauzeo prvu poziciju, isped Telenora. U malim gradovima, Telekom Srbija je ostao na istom nivou, dok su Telenor i Vip mobile neznatno degradirali svoje performanse, što za posledicu ima skoro identične rezultate sva tri operatora. Na putevima, Telekom Srbija je ostvario najveći napredak, od 7,15%, dok je Telenor napredovao za 6%, a Vip mobile za 3%. I pored toga, Vip mobile je zadržao prvu poziciju, sa neznatnom prednošću u odnosu na konkurenciju.
YouTube VMOSje kompleksna metrika kojom se reflektuju svi aspekti kvaliteta video signala (rezolucija, prekidi, jasnoća videa, itd.). Upoređujući rezultate iz 2018. godine sa rezultatima iz 2017., vidljiva je degradacija od 0,4 poena za VMOS kod svih operatora. Ovo je posledica korišćenja drugačijeg YouTube player-a. Naime, merenja u 2017. godini su sprovedena koristeći YouTube App v11.49.55, koji započinje emitovanje rezolucijom 1080p. Sa novom verzijom aplikacije, modifikovano je i ponašanje YouTube aplikacije. Za potrebe benchmarking kampanje 2018.godine, korišćen je YouTube App v13.10.55, koji započinje emitovanje u manjoj rezoluciji, pa se postepeno rezolucija povećava na 1080p. Vip mobile je imao najbolje rezultate sa konstantnom prednošću od 0,04 – 0,09 VMOS poena, zavisno od kategorije. Ovako malu razliku korisnik teško može da percipira.
Pokrivenost radio signalom
Kod 2G/GSM tehnologije, jedina razlika u odnosu na prethodnu benchmarking kampanju je mala degradacija (2-3% odbiraka) u pokrivenosti radio signalom u Telenor i Vip mobile mrežama. I ove godine, Telekom Srbija je imao najbolje rezultate u pokrivenosti GSM signalom.
Kod 3G/UMTS tehnologije, sva tri operatora imaju 10% odbiraka sa manjim nivoom radio signala u odnosu na prethodnu godinu. I pored toga, pokrivenost radio signalom je vrlo dobra kod svih operatora, pri čemu je Telenor imao najbolje rezultate u pokrivenosti UMTS signalom.
Telekom Srbija je, u odnosu na 2017. godinu, imao više od 15% odbiraka sa najjačim nivoom radio signala. U odnosu na prethodnu godinu, Telenor je imao 10% manje odbiraka sa najjačim nivoom radio signala, a Vip mobile 2% više odbiraka sa najjačim nivoom radio signala.
