Analiza trenda Napomena: Kako bi se razlikovali rezultati postignuti u benchmarking kampanjama sprovedenim u 2017., 2018. i 2019. godini, korišćene su različite nijanse boja. Boja najsvetlije nijanse predstavlja rezultate benchmarking kampanje iz 2017. godine, srednje nijanse iz 2018. godine, a najtamnije nijanse rezultate benchmarking kampanje iz 2019. godine. Primer je dat na Slici 1.
Sl. 1. Nijanse koje označavaju rezultate po godinama
Sl. 2. Poređenje konačnih rezultata
Telekom Srbija je imao najbolji ukupni rezultat u benchmarking kampanji sprovedenoj 2019. godine, zahvaljujući značajnom unapređenju kvaliteta svih usluga u svim kategorijama. Za njim sledi Vip mobile, sa unapređenim kvalitetom govorne usluge u svim kategorijama. Generalno, implementacijom VoLTE usluge (prenos govora pomoću 4G, Voice over LTE) Telekom Srbija i Vip mobile su ostvarili prednost u odnosu na Telenor.
Analiza trenda rezultata za kvalitet govorne usluge i usluga prenosa podataka prikazana je na Slici 3 i Slici 4, respektivno. Napomena: Konačni rezultat je zbir rezultata ostvarenih za govornu uslugu i usluge prenosa podataka.
Sl. 3.Poređenje konačnih rezultata za govornu uslugu
Svi operatori su unapredili kvalitet govorne usluge u odnosu na prethodne godine. Implementacijom VoLTE usluge (prenos govora pomoću 4G, Voice over LTE), Telekom Srbija i Vip mobile su ostvarili značajan napredak.
Sl. 4.Poređenje konačnih rezultata za usluge prenosa podataka
Telekom Srbija je operator koji je značajno unapredio kvalitet usluga prenosa podataka u odnosu na prethodne godine. Telenor i Vip mobile su ostvarili napredak u odnosu na 2018. godinu.
Analiza trenda ostvarenih rezultata u kategorijama Veliki gradovi, Mali gradovi i Putevi prikazana je na Slikama 5, 6 i 7, respektivno. Napomena: Konačni rezultat je zbir ostvarenih rezultata u Velikim gradovima, Malim gradovima i na Putevima.
Sl. 5.Poređenje konačnih rezultata u Velikim gradovima
Svi mobilni operatori su unapredili kvalitet usluga u velikim gradovima. Telekom Srbija je ostvario najbolji rezultat zahvaljujući unapređenju većine parametara kvaliteta (KPI) govorne usluge i usluga prenosa podataka. Posebno se ističe značajno povećanje kvaliteta govorne usluge u mreži Telekoma Srbija u odnosu na benchmarking mobilnih mreža u 2018. godini.
Sl. 6.Poređenje konačnih rezultata u Malim gradovima
Svi operatori su unapredili kvalitet usluga u malim gradovima. Telekom Srbija je pokazao najveći napredak, sa većom vrednošću svih parametera kvaliteta (KPI) za sve sprovedene testove u odnosu na prethodne dve godine.
Sl. 7.Poređenje konačnih rezultata na putevima
Posmatrajući rezultate benchmarking-a mobilnih mreža na putevima, najveći rezultat je pokazao Telekom Srbija, što govori o tome da ovaj operator unapređuje kvalitet usluga iz godine u godinu. Napredak je ostvaren za većinu parametara kvaliteta (KPI). Telenor je u 2019. godini ostvario nešto slabiji rezultat u odnosu na rezultate iz prethodnih godina, uglavnom zbog problema sa raspoloživošću usluga.
Govor
Sl. 8.Rezultati testiranja govorne usluge – parametri kvaliteta (KPI)
Procenat uspešno realizovanih poziva: Telekom Srbija i Vip mobile su povećali procenat uspešno realizovanih poziva u velikim gradovima, dok su u malim gradovima svi operatori imali rezultate na prošlogodišnjem nivou (neznatan napredak su ostvarili Telekom Srbija i Telenor). Svi operatori su neznatno degradirali svoje performanse na putevima u odnosu na 2018. godinu.
Prosečno vreme uspostave veze: Najprimetnija razlika u rezultatima, u odnosu na prethodne benchmarking kampanje, prisutna je kod Telekoma Srbija i Vip mobile-a, koji su značajno unapredili prosečno vreme uspostave veze. Telekom Srbija je imao bolje vrednosti parametara kvaliteta za govornu uslugu u svim kategorijama, u odnosu na Telenor i Vip mobile. Telenor je ostvario napredak u odnosu na prethodne kampanje i pored nepromenjene tehnologije prenosa govora (CSFB) u odnosu na prethodne godine.
Prosečan MOS: Rezultati za prosečan MOS su unapređeni za 1 bod u odnosu na 2018. Godinu, kod operatora koji pružaju VoLTE uslugu. Takođe, i Telenor je ostvario napredak, u meri kojoj to dozvoljava primena CSFB tehnologije.
MOS<2.3 [%]: Broj loših odbiraka sa vrednostima MOS ispod 2,3 je značajno smanjen u svim kategorijama, kod svih operatora. Najveći napredak (preko 6%) je ostvaren u mreži Telekoma Srbija.
FDTT HTTP DL
Sl. 9.Rezultati testiranja usluge FDTT HTTP prenosa podataka (DL 400MB)
Procenat uspešno realizovanih sesija pruža informaciju o pouzdanosti internet konekcije koju mobilni operator pruža svojim korisnicima. Tokom benchmarking kampanje iz 2019. godine, svi operatori su ostvarili odličan rezultat (>99%) u velikim i malim gradovima. U odnosu na prethodne kampanje, održan je nivo kvaliteta usluga u velikim i malim gradovima, dok je na putevima kvalitet neznatno degradiran.
Prosečna brzina prenosa podataka je unapređena kod svih operatora u odnosu na 2018. godinu. Najveći napredak je ostvario Telenor (bolji rezultati za 20-30 Mb/s u odnosu na 2018. godinu). Rezultati ostvareni tokom 2019. godine omogućavaju korisnicima da nesmetano koriste čak i zahtevne usluge, poput video streaming-a.
Procenat odbiraka sa prosečnom brzinom prenosa podataka ispod 4Mb/s je metrika kojom se kvantifikuje procenat mernih odbiraka koji ne ispunjavaju minimalne kriterijume za zadovoljstvo korisnika. Ukoliko je prosečna brzina prenosa podataka ispod 4 Mb/s, korisnici mogu da se susretnu sa problemima kada koriste zahtevne usluge poput video streaming-a, ili preuzimanja velike količine podataka sa mreže. U poređenju sa 2018. godinom, Telekom Srbija i Telenor su postigli napredak u svim kategorijama. Vip mobile je unapredio svoje rezultate u velikim i malim gradovima, dok je na putevima bolje rezultate postizao u prethodnim kampanjama.
FDTT HTTP UL
Sl. 10.Rezultati testiranja usluge FDTT HTTP prenosa podataka (UL 400MB)
Procenat uspešno realizovanih sesija daje informaciju o pouzdanosti internet konekcije koju mobilni operator pruža svojim korisnicima. Svi operatori su demonstrirali odličan procenat uspešno realizovanih sesija, kao i prethodnih godina. Na putevima, svi operatori su imali neznatno slabije rezultate u odnosu na prethodne kampanje.
Prosečna brzina prenosa podataka izmerena tokom benchmarking kampanje 2019. godine, je kod Telekoma Srbija bila veća, za 14 Mb/s u velikim i za 6 Mb/s u malim gradovima, u odnosu na 2018. godinu. Kod Telenora su rezultati unapređeni za 9 Mb/s uvelikim gradovima i za 11 Mb/s u malim gradovima. Vip mobile je unapredio rezultate u velikim gradovima za 7 Mb/s, uz neznatno slabije rezultate u malim gradovima, koji su za 3 Mb/s veći. Na putevima, svi operatori su ostvarili slične rezultate.
Procenat odbiraka sa prosečnom brzinom prenosa podataka ispod 2 Mb/s je metrika kojom se kvantifikuje procenat mernih odbiraka koji ne ispunjavaju minimalne kriterijume za zadovoljstvo korisnika. Ukoliko je prosečna brzina prenosa podataka ispod 2 Mb/s, korisnici mogu da se susretnu sa problemima kada koriste zahtevne servise poput video streaming-a, društvenih mreža, upload-a velike količine podataka i sl. Svi operatori su unapredili svoje rezultate u gradovima u odnosu na 2018. godinu, sa vrednostima ispod 2%. Performanse na putevima mogu dovesti do nezadovoljavajućeg nivoa kvaliteta usluga i trebalo bi ih unaprediti.
HTTP Transfer DL
Sl.11. Testiranje usluge HTTP prenosa podataka (DL 3MB)
Procenat uspešno realizovanih sesija daje informaciju o pouzdanosti internet konekcije koju mobilni operator pruža svojim korisnicima. Performanse svih operatora su ostale na odličnom nivou u gradovima, kao i prethodnih godina. Razlike među operatorima su neznatne i korisnici ih ne primećuju. Na putevima, Telekom Srbija je unapredio rezultat u odnosu na prethodne godine.
Prosečno vreme trajanja sesije i prosečna brzina prenosa podataka su komplementarne metrike koje bi trebalo analizirati zajedno, jer daju indikaciju o fleksibilnosti mreže u pružanju trenutne brzine prenosa podataka. Tokom ovih testova, procenjuje se efikasnost mehanizama TCP proxy-ja, zajedno sa perfomansama radio mreže. U poređenju sa 2018. godinom, svi operatori su imali bolje performanse. Kod Telenora je prosečno vreme trajanja sesije unapređeno za 0,6-0,8 sekundi, a kod Telekoma Srbija i Vip mobile za 0,1-0,4 sekundi. Vip mobile je imao nakraće prosečno vreme trajanja sesije i najveću prosečnu brzinu prenosa podataka. To navodi na zaključak da je Vip mobile imao veliku efikasnost korišćenih platformi na TCP nivou, jer prosečno vreme trajanja sesije ukazuje na prenos podataka, kao i na uspostavljanje i terminaciju TCP konekcije. Prilikom download-a više fajlova male veličine, najbolje performanse bi ostvarili korisnici Vip mobile mreže.
Procenat odbiraka sa prosečnom brzinom prenosa podataka ispod 4 Mb/s je metrika kojom se kvantifikuje procenat mernih odbiraka koji ne ispunjavaju minimalne kriterijume za zadovoljstvo korisnika. Tokom benchmarking kampanje 2019. godine, Telekom Srbija i Telenor su pokazali napredak u svim kategorijama. I pored ostvarenog napretka, Telenor je imao lošije rezultate u odnosu na konkurenciju. Vip mobile je unapredio performanse u gradovima.
HTTP Transfer UL
Sl. 12.Rezultati testiranja usluge HTTP prenosa podataka (UL 1MB)
Procenat uspešno realizovanih sesija daje informaciju o pouzdanosti internet konekcije koju mobilni operator pruža svojim korisnicima. Svi operatori su ostvarili odlične rezultate u velikim i malim gradovima. Putevi su ostali najveći izazov za uplink prenos podataka, jer su mobilni terminali ograničeni predajnom snagom i udaljenošću bazne stanice. Telekom Srbija je imao najbolji rezultat na putevima, i jedini su unapredili rezultat u odnosu na 2018. godinu. Telenor je, i pored degradacije od 3%, ostao na drugom mestu. Postignuti rezultati na putevima ukazuju na jasno postojanje ograničenja konekcije na internet mrežu, što korisnici mogu lako da primete. Stoga, u ovoj kategoriji su neophodna unapređenja u mrežama svih operatora.
Prosečno vreme trajanja sesije i prosečna brzina prenosa podataka su komplementarne metrike koje bi trebalo analizirati zajedno, jer daju indikaciju o fleksibilnosti mreže u pružanju trenutne brzine prenosa podataka. Tokom ovih testova, procenjuje se efikasnost mehanizama TCP proxy-ja, zajedno sa perfomansama radio mreže. U poređenju sa 2018. godinom, bolje performanse u gradovima su imali svi operatori, a na putevima Telekom Srbija i Vip mobile. I pored veće ostvarene prosečne brzine prenosa podataka u odnosu na 2018. godinu, prosečno vreme trajanja sesija je bilo duže u Telenor mreži u odnosu na 2018. godinu.
Procenat odbiraka sa prosečnom brzinom prenosa podataka ispod 2 Mb/s je metrika kojom se kvantifikuje procenat mernih odbiraka koji ne ispunjavaju minimalne kriterijume za zadovoljstvo korisnika. Tokom ovogodišnje kampanje, najmanji procenat takvih odbiraka u velikim gradovima i na putevima imao je Telekom Srbija, a u malim gradovima Telenor. Ukupne razlike između operatora su manje nego što su bile u kampanji 2018. godine. Putevi su i dalje kategorija sa preko 8% loših odbiraka, što ima uticaj na percepciju korisnika o kvalitetu usluge (npr. upload fajlova male veličine se prolongira, pogoršan je kvalitet video poziva i sl.).
Browsing
Sl. 13. Rezultati testiranja browsing servisa
Procenat uspešno realizovanih sesija browsing live stranice najpribližnije reflektuje percepciju kvaliteta korisnika web browsing servisa. Tokom benchmarking kampanje 2019. godine, svi operatori su imali skoro identične performanse u velikim i malim gradovima, sa razlikama koje korisnik ne može da primeti. Na putevima, Telekom Srbija je imao najbolje rezultate. Vip mobile i Telenor su imali lošije rezultate u odnosu na prethodnu kampanju. Iako razlike u rezultatima na putevima nisu velike, ipak su dovoljne da korisnici mogu da primete razliku u kvalitetu usluge. Razlike u rezultatima između 2019. i 2018. godine nisu samo posledica perfomansi mreža operatora, već su posledica i promene sadržaja i strukture live stranica.
Prosečno vreme trajanja sesije se razlikuje u kampanjama usled unapređenja mreža, kao i zbog promene sadržaja i strukture live stranice. Svi operatori su imali performanse na sličnom nivou, s tim da je Telenor imao najbolje rezultate u svim kategorijama.
Procenat uspešno realizovanih sesija browsing referentne stranice tokom ovogodišnje kampanje je ostao na istom nivou u gradovima kao u kampanji 2018., dok je na putevima unapređen u Telekom Srbija mreži. Iz korisničkog ugla, razlike je teško primetiti u velikim i malim gradovima.
Prosečno vreme trajanja sesije browsing referentne stranice je degradirano kod svih operatora, pri čemu je najveća degradacija bila u Vip mobile mreži. Telenor je ostvario najbolji rezultat u gradovima. Na putevima, Telekom Srbija i Telenor su imali slične rezultate.
YouTube
Sl. 14. Rezultati testiranja YouTube video servisa
Procenat uspešno realizovanih sesija je unapređen u svim kategorijama kod svih operatora. Razlike među operatorima nisu bile prisutne u tolikoj meri da bi korisnici mogli da ih prepoznaju.
Procenat neprekinutih videa je unapređen kod svih operatora tokom ovogodišnje kampanje u velikim i malim gradovima. U ovim kategorijama, svi operatori su postogli odlične rezultate i te male razlike je teško primetiti iz korisničkog ugla. Na putevima, Telekom Srbija je ostvario napredak u odnosu na prethodnu kampanju, Telenor je ostao na sličnom nivou, a Vip mobile je degradirao rezultate za 1%.
YouTube VMOS je kompleksna metrika kojom se reflektuju svi aspekti kvaliteta video signala (rezolucija, prekidi, jasnoća videa, itd.). Upoređujući rezultate iz 2019. godine sa rezultatima iz 2018., svi operatori su unapredili rezultat za VMOS za 0,5 poena. Ovo je posledica korišćenja drugačijeg YouTube player-a. Naime, merenja u 2017. godini su sprovedena koristeći YouTube App v11.49.55, a u 2018. YouTube App v13.10.55. Za potrebe benchmarking kampanje 2019. godine, korišćen je YouTube App v13.48.51. Postignuti rezultati su na sličnom nivou kod svih operatora u svim kategorijama. Prisutne male razlike korisnik teško može da percipira.
Pokrivenost radio signalom
Kod 2G/GSM tehnologije, u odnosu na prethodnu benchmarking kampanju, sva tri operatora imali su oko 10% više odbiraka sa najjačim nivoom radio signala. I ove godine, Telekom Srbija je imao najbolje rezultate u pokrivenosti GSM signalom.
Kod 3G/UMTS tehnologije, Telekom Srbija i Vip mobile imali su skoro istu distribuciju jačine nivoa radio signala. Telenor je imao oko 20% manje odbiraka sa najjačim nivoom radio signala u odnosu na prošlogodišnju kampanju. I pored toga, Telenor je imao najbolje rezultate u pokrivenosti UMTS signalom. Generalno, pokrivenost radio signalom je vrlo dobra kod svih operatora.
Kod 4G/LTE tehnologije, Telekom Srbija i Telenor imali su više od 8% odbiraka sa najjačim nivoom radio signala, u odnosu na 2018. godinu. Vip mobile je imao 1% više odbiraka sa najjačim nivoom radio signala.
